Sarajevska regionalna razvojna agencija pokazala je polovinom juna javnosti šta je sve do sada urađeno u okviru projekta Podrška razvoju eko turizma u Nacionalnom parku Sutjeska, kojeg novcem Evropske unije SERDA realizira sa Opštinom Foča i nevladinom organizacijom EUTAC iz Sarajeva.

Pod zaštitom UN 

Tokom protekle dvije godine urađeno je mnogo na poboljšanju turističke ponude, planinski vodiči obučeni su u skladu sa standardima IFMGA, Međunarodnog saveza udruženja planinskih vodiča, certificirane su i spasilačke službe, a nabavljena je i oprema za normalno funkcionisanje stanice Gorske službe spašavanja.

U SERDA-i kažu da je izradi turističkog sadržaja Nacionalnog parka Sutjeska prethodila analiza tržišta uz edukaciju za menadžment, osoblje i predstavnike lokalne zajednice kako bi se animirali za aktivnije uključenje i pružanje podrške razvoju eko turizma. Osim toga, popravljene su, markirane i opisane pješačke i planinske biciklističke staze, u okviru čega su izrađene turističke mape, opisi staza i opšte sigurnosne upute.

- Uređena su i područja za piknik i rekreaciju, kao i osmatračnice za posmatranje divljih životinja. Uz lokalnu signalizaciju, opremljen je i info-centar, te uspostavljen B&B, Bed and Breakfest klaster, kojim su identifikovane dodatne smještajne jedinice u privatnom sektoru. Ljepote ovog bosanskohercegovačkog dragulja su još više istaknute rekonstrukcijom katuna na Prijevoru i planinskih kuća u kojim će turisti moći da uživaju - kažu u SERDA-i.

Ljepote Sutjeske, ali i promocija sadržaja ovog Nacionalnog parka u okviru projekta su stranim i domaćim turistima približeni i uz pomoć web stranice www.npsutjeska.net, kao i promotivnim publikacijama i reprezentativnim fotografijama.

- Ovo je jedan od najznačajnijih projekata koje je provela SERDA zahvaljujući finansijskoj podršci EU, a u okviru kojeg su realizirane brojne aktivnosti. Na ovaj način smo poboljšali ukupnu turističku ponudu Nacionalnog parka Sutjeska, koja će privući domaće i strane turiste koji će uživati u sveobuhvatnoj ponudi eko turizma - kaže voditelj projekta iz SERDA-e Siniša Obradović.

Nacionalni park Sutjeska je najstariji i najveći nacionalni park u BiH koji je po svojim prirodnim vrijednostima i ljepotama biser Bosne i Hercegovine.

Obuhvata područje Sutjeske sa strogim prirodnim rezervatom Perućica koji je, koliko se zna, jedina registrovana prašuma u Evropi, dijelove planina Maglić na kojem je i 2.386 metara najviši vrh u BiH, potom Volujaka, Vučeva i Zelengore.

- Zahvaljujući izvanrednim prirodnim vrijednostima i njihovoj očuvanosti, Nacionalni park Sutjeska je od 2000. godine uvršten u II kategoriju Odjela UN za zaštitu prirode i prirodnih dobara, a nakon provedbe projekta podrške razvoju eko turizma svakako predstavlja neodoljivu destinaciju za odmor u kome vladaju zakoni prirode - kažu u SERDA-i.

Podrška razvoju eko turizma u Nacionalnom parku Sutjeska je jedan od jedanaest projekata odabranih u okviru šestog poziva EU za dostavljanje prijedloga projekata za razvoj mikro, malih i srednjih preduzeća i turizma u BiH, u svrhu podrške ekonomskom razvoju u BiH. Njegova ukupna vrijednost je 413.060 eura, od čega je 350.000 eura obezbijedila Evropska unija, a ostatak SERDA.

- Ciljne grupe i krajnji korisnici projekta su Javno preduzeće Nacionalni park Sutjeska, nevladine organizacije i udruženja koja djeluju u okviru NP Sutjeska, turističke organizacije, te domaći i strani turisti, stanovnici Opštine Foča i domaćinstva koja gravitiraju u i oko Nacionalnog parka - kažu u SERDA-i.

Buja novi život

Na Tjentište turisti mogu, naravno i sami, međutim, ako žele za kratko vrijeme vidjeti puno toga, u NP Sutjeska su im ponudili nekoliko aranžmana. Kao ilustraciju, evo kako je predstavljen dvodnevni obilazak Perućice i jezera.

Prvi dan posvećen je prašumi Perućici gdje se sa Tjentišta stiže preko Dragoš Sedla autobusom ili džipom, pa onda pješke. Kao vrijeme pješačenja organizatori navode 3,5 sata, a ponijeti treba planinarske cipele, ruksak, litar vode, kabanicu, duks, kapu-kačket i fotoaparat.

- Aranžman uključuje transport od Tjentišta do Dragoš Sedla, kafu ili čaj, ručak i lanč paket i prisustvo iskusnog vodiča. Važno upozorenje je da je prolazak kroz Perućicu dozvoljen samo uz prisustvo vodiča iz Nacionalnog parka Sutjeska - navode organizatori.

Oni hvale i pogled sa Vidikovca na Dragoš Sedlu na Perućicu i vodopad Skakavac koji se u srcu prašume stropoštava sa visine od preko 70 metara.

- On ispunjava čovjeka zadovoljstvom što je taj mali dio iskonske prirode, sa bogatim multifunkcionalnim biodiverzitetom, sačuvan za sadašnje i buduće generacije. U rezervatu je sve prepušteno prirodi. Rađanje, život, umiranje i ponovno rađanje, taj vječiti životni ciklus, odvija se bez intervencije čovjeka. Na ostacima prirodno umrlih stabala buja novi život. Perućica predstavlja, danas tako rijetku, prirodnu laboratoriju sa velikim značenjem za mnoge naučne discipline, za edukaciju, kao i za jednostavno uživanje u čistoj i nedirnutoj prirodi - navode organizatori.

Drugi dan namijenjen je za jezera Donje i Gornje bare. S Tjentišta se turisti dovezu do Donjih bara, odakle dalje, organizatori procjenjuju pet sati, pješke obilaze Planinicu, Dobru, Uglješin Vrh, jezero Gornje bare, pa nazad na Donje bare. Ponijeti treba isto što i u Perućicu.

- Jezero Donje bare nalazi se u podnožju sjeveroistočne strane Tovarnice sa vrhom Planinica (1.722 metra). Na sjeveroistočnoj strani jezera nalaze se planinske livade, u čijim su udubljenjima grupisane male bare bogate barskom florom. Jezero je na oko 1.500 metara nad morem, dugo je 200, a široko 140 metara, sa najvećom dubinom iznad četiri metra. Izvorsku vodu prima sa više strana, a između ostalog, i sa jednog od najvećih izvora koji se nalazi na zapadnoj strani. Voda iz jezera otiče podzemnim kanalima - kažu u NP Sutjeska.

Organizatori predlažu i šetnje oko jezera ili prelijepom stazom do vidikovca Borići iznad kanjona Sutjeske, a nije daleko ni jezero Gornje bare.

- U neporednoj blizini jezera se nalazi planinska kuća i uređeno mjesto za piknik i rekreaciju, koji se iznajmljuju. Neposredno prije Tjentišta iz pravca Foče, kod mosta na rijeci Hrčavci, put se odvaja desno. Čim se prođu kuće uz samu cestu, dolazi se do rampe. Nakon četiri do pet kilometara napuštamo loš asfaltni put koji skreće lijevo u pravcu Ozrena i produžavamo pravo. Treba obratiti pažnju i na sljedeću raskrsnicu na koju se nailazi. Desni krak puta vodi uz Hrčavku ka Dobrom dolu i Ljubinu grobu, a lijevi nastavlja dalje ka Barama. Kraj samog jezera nalazi se ruševina nekada reprezentativnog objekta i novoizgrađena lovačka koliba - kažu u NP Sutjeska.

Priroda i istorija

Sutjeska je Nacionalni park od 9. februara 1962. godine, kad je Narodna skupština BiH donijela Zakon o proglašenju područja Sutjeske nacionalnim parkom, iako je još 17. maja 1952. godine Vlada NR Bosne i Hercegovine donijela Odluku o izdvajanju Perućice, 1.234 hektara, iz redovnog šumarskog gospodarenja, kao šumarski objekat potreban naučnim istraživanjima i nastavi.

Rješenjem Zemaljskog zavoda za zaštitu spomenika kulture i prirodnih rijetkosti BiH od 3. juna 1954. godine, područje Perućice uvećano za 200 hektara stavlja se pod zaštitu države kao prirodni rezervat.

Što se istorije tiče, 1958. godine je izgrađena spomen-kosturnica na Tjentištu, u kojoj su sahranjeni posmrtni ostaci 3.301 borca koji su poginuli tokom bitke na Sutjesci u ljeto 1943. godine. Petog septembra 1971. godine na Tjentištu je svečano otkriven poznati monumentalni spomenik kojeg je uradio Miodrag Živković, a 27. jula 1975. godine otvorena je spomen kuća bitke na Sutjesci, djelo Ranka Radovića.